Tuladhane Tembung: GARBA, ENTAR, PARIBASAN, BEBASAN,SALOKA

Tembung Garba : Tembung loro sing digandheng, nanging suda wandane
Tuladha          : – Aneng     → ana         +  ing
- Dupyarsa         → dupi       +  arsa
- Jiwangga → jiwa        +  angga
- maharsi  → maha      +  resi
 Tembung Entar : Tembung kang tegese ora salugune
Tuladha          : – Abang kupinge = nesu
- Adol kringet     = nyambut gawe
- Cilik atine        = kuwatir, jirihan
- Jembar polatane        = pinter
 Paribasan : Unen-unen kang ajeg panggone, mawa teges entar, lan ora
ngemu surasa pepindhan.
Tuladha          : – Nyolong pethek                   = Ora cocog karo pangirane
- Kepara-kepere           = Pangedume ora padha
- Kepluk ora tombok   = Ngrasakake senenge ora cucul wuragad
- Ketula-tula ketali       = Tansah nandang sengsara
 Bebasan         : Unen-unen ajeg kang ngemu surasa pepindhan.
Tuladha          : – Nututi layangan pedhot      = Mbudidaya baline kahanan kang
wis ora becik.
- Ora ganja ora anus              = Wong kang rupa lan tumindak ala
- Mban cindhe, mban siladan = Pangrengkuhe ora padha.
- Dudu berase ditempurake   = Nyambung rembung sing ora
cocog karo bakuning rembung.
 Saloka  : Unen-unen kang gumathok, kang ngemu pepindhan.
Tuladha          :
- Tekek mati ulone                      = Wong cilaka marga rembuge dhewe
- Kemladheyan ngajak sempal    = Mitra kang ngajak rusak
- Kaya baladewa ilang gaphite    = Wong kang ora duwe kekuatan
- Pecruk tunggu bara                            = Wong ala dipercaya tunggu barang
Karemane

Read more »

MENGENAL ANGKA DALAM BAHASA JAWA

Mengenal Angka Dalam Bahasa Jawa

Selamat datang para sedulur, apa kabarnya hari ini? Semoga Tuhan selalu melindungi sedulur-sedulur semua. Amiiin.

Kali ini saya ingin membahas angka dalam bahasa Jawa.

Satu = Siji

Dua = Loro (lihat beda Loro sama Lara)

Tiga = Telu

Empat = Papat

Lima = Lima

Enam = Nenem

Tujuh = Pitu

Delapan = Wolu

Sembilan = Sanga (baca: songo)

Sepuluh = Sepuluh

Sebelas = Sewelas

Dua Belas = Rolas

Tiga Belas = Telulas

Empat Belas = Patbelas

Lima Belas = Limalas

Enam Belas = Nembelas

Tujuh Belas = Pitulas

Delapan Belas = Wolulas

Sembilan Belas = Sangalas

Dua Puluh = Rong Puluh

Dua Puluh Satu = Selikur

Dua Piluh Tiga = Telulikur

Dua Puluh Empat = pat likur

Dua Puluh Lima = Selawe

Dua Puluh Enam = Nem Likur

Dua Puluh Tujuh = Pitu Likur

Dua Puluh Delapan = Wolu Likur

Dua Puluh Sembilan = Sanga likur

Tiga Puluh = Telung Puluh

Empat Puluh = Petang Puluh

Lima Puluh = Seket

Enam Puluh = Sewidak

Tujuh Puluh = Pitung Puluh

Delapan Puluh = Wolong Puluh

Sembilan Puluh = Sangang Puluh

Seratus = Satus

Dua Ratus = Rong Atus

Tiga Ratus = telung Atus

Empat Ratus = Patang Atus

Lima Ratus = Limang Atus

Enam Ratus = Nem Atus

Tujuh Ratus = Pitung Atus

Delapan Ratus = Wolong Atus

Sembilan Ratus = Sangang Atus

Seribu = Sewu

Read more »

WARNA-WARNA SERAT ING BASA JAWA (MACAM-MACAM JENIS SURAT DALAM BAHASA JAWA)

. Serat Wara-Wara

• Nyakup kadadosan ingkang dipun warak-warakaken ingkang isine:
• Apa kang diwarak-warakake
• Sapa sing nindakake
• kapan Kadadeyane
• Ana ngendi kadadeyane
• Sebabe apa

2. Serat silaturahmi

• Diagem kangge nyambung paseduluran
• Tembungipun cekak aos
• Ngange gambar lan tata panyandra kang endah
• Tuladha : Kartu Riyadi, Kartu  Natal

3. Serat sedhahan

• Serat ingkang surasane kapurih ngrawuhi pasamuan utawi panghargyan

• Padamelipun serat sedhahan, salugunipun boten gampil, awit ingkang ulem-ulem gadhah sedya, supados ingkang dipun ulemi saged mrelokake rawuh kanthi suka pirenaning panggalih, kamangka wancinipun dipun temtokaken

Jenising serat sedhahan :

• Ulem Mantu
• Ulem Ngunduh Mantu
• Ulem Mitoni
• Ulem Kumbokarnan
• Ulem Sepasaran
• Ulem Tanggap Warsa
• Ulem Tumbuk Ageng

4. lelayu

• Serat paring pangertosan bab tilar donyanipun satungiling piyayi
• Diandharaken wanci sedhanipun, jalaranipun, saha wanci kasarekaken
• Dipun serat ugi, garwa, putra wayah

Read more »

BAHASA JAWA: NULIS AKSARA MURDA

AKSARA MURDA

1. Murda = sirah (Walanda = hoofd, Inggris = head)
Aksara murda = aksara sirah, aksara sesirah (Walanda : hoofdletter, Inggris : capital).
Aksara murda iku satemene ORA ANA. Wondene kang lumrahe diarani aksara murda, utawa kang DIANGGEP minangka aksara murda iku sejatine AKSARA MAHAPRANA, yaiku aksara kang pancene kudu diucapake kanthi abab akeh; kosok baline aksara alpaprana, yaiku aksara kang kudu diucapake lumrah (kanthi abab sathithik)

2. Cacahe aksara murda (kang DIANGGEP aksara murda ) ana wolu, yaiku : Na, Ka, Ta, Sa, Pa, Nya, Ga, Ba.

3. Saben aksara Murda ana pasangane.
Aksara Ca ora ana murdane , nanging pasangane ana , nanging saiki wis ora kanggo
Aksara murda ing jaman saiki uga wis ora kanggo. Mriksanana layang Sarining Paramasastra Jawa kaca 121.

4. Aksara murda mung kanggo ing tata prunggu, tegese kanggo pakurmatan. Aksara murda ora kena dadi sesigeging wanda.
Ing jaman biyen kang lumrah ditulis nganggo aksara murda asmane para luhur, jejuluke lan pedunungane minangka pakurmatan. Tuladhane , kayata :

Kanjeng SuSuhunNan PaKu BuwaNa ing SuraKarta HadiNingrat
Dewi SinTa putrane putri PraBu JaNaKa raTu nagara manTili kagarwa PraBu Rama.

5. Saiki jaman demokrasi . Prayogane kabeh jenenge wong lan jenenge titah kang tata-caraning uripe kaya manungsa, kayata raseksa, wanara lan sapanunggalane kang kasebut ing carita padhalangan lan liya-liyane , katulis nganggo aksara murda. Cukup nganggo aksara murda siji bae, aksara sing ngarep dhewe. Yen aksara sing ngarep dhewe ora ana murdane , ya aksara burine ; yen burine ora ana murdane, ya burine maneh. Tuladhane, kayata :
Dipaprawira, Mas Sudarsana, Prawiramartaya, Raden Burham, Bu guru Nurratri, Raden Ajeng Kartini
Pak Mantri Aripin Raseksi Trijatha.


Mung tembung “Gusti Allah” lumrahe aksara murda saanane ditulis kabeh, mangkene : GusTi Allah

Read more »

BAHASA JAWA: AKSARA JAWA

AKSARA SWARA

1. Aksara swara iku sejatine mung ana lima, yaiku : A, I, E, O, U.

A – kara unine a.
I – kara unine i
E – kara unine e
O– kara unine o
U- kara unine u
Ananging aksara : Pa dicerek, dadi lelirune re, Nga dilelet, dadi lelirune le
Kalebu aksara swara, mulane banjur ana sing ngarani yen cacahe aksara swara ana pitu. Bab iku salaras karo kawruh sangkalan, tembung swara dianggep darbe watak wilangan pitu.
Panganggone aksara swara pa cerek lan nga lelet
rega ,rena, resik, marem, aremarem, marem, sarem, karep, pambarep, sareng, wulan Rejeb, angsal rejeki, katon regeng, sanget remen, dipun remet, damel rempeyek

gelem, pelem, lembut, lemah, adol lenga, pelem legi, boten lenggah


2. Gunane aksara swara dienggo nulisi tembung manca kang dicethakake, kayata :
Agustus, Ibrahim, Espres
Oktober, Usman, Inggris

3. Aksara swara ora kena dadi pasangan. Manawa dumunung ing saburine wanda sigeg, aksara sesigeging wanda iku kudu dipangku. Wondene aksara swara pa cerek dadine pasangan katulis jejer karo aksara kang dipasangi; aksara swara nga lelet dadine pasangan katulis ing sangisore aksara kang dipasangi; mesthi bae pasangane pepet dumunung ing sadhuwure aksara kang dipasangi.
Wulan April, Pak Idris, Pangkat Opsihter, malem Rebo, Mas Umarsaid,mangan lepet

4. Aksara swara iku ora kena ditrapi sandhangan swara.

5. Tembung manca kang ora dicethakake, luwih-luwih tembung manca kang wis rumasuk basa Jawa nganti arang kang sumurup yen iku tembung manca, lumrahe katulis tanpa aksara swara. Tuladhane kayata tembung Sangsekerta “aksara” lumrahe mung katulis

Read more »